Niezwykle ważnym elementem rozwoju życia umysłowego Rzeczypospolitej w XV-XVI w. były podróże jej mieszkańców do Włoch. Zarysowujący się już pod koniec XIV w. nowy a prężnie się rozwijający w XV w., prąd umysłowy objął niemal wszystkie dziedziny życia kulturalnego Włoch i ogarnął cały obszar Półwyspu Apenińskiego. […] Zainteresowanie kulturą humanistyczną stało się wkrótce widoczne we wszystkich państwach europejskich, coraz bardziej ciekawił ludzi świat nie tylko bliski, ale i daleki.  Nowinki humanistyczne propagowali także w Polsce przedstawiciele wcale już licznej grupy emigrantów włoskich. Mieszkańcy rozległego terytorium Korony i Litwy bezpośrednio stykali się z nimi u źródła wiedzy w Italii. Byli to wysyłani przez dwór królewski – dyplomaci, dostojnicy kościelni, dalej kupcy, pielgrzymi ale przede wszystkim podróżujący scholarze. Życie ówczesnych uniwersytetów, dzięki swobodzie jaką cieszyli się profesorowie i studenci, przekraczało często ramy konwencjonalne i co najmniej od XIV w. włoskie uczelnie stały się źródłem wiedzy i szkołą polityczną większości elit europejskich, które znalazły się pod przemożnym wpływem humanistycznej myśli.