Książka Średniowieczni Rzymianie i przyroda, choć proponuje nowe spojrzenia na dzieje świata bizantyńskiego, nie jest skierowana wyłącznie do bizantynologów. Pisałem ją z myślą o wszystkich badaczach zajmujących się przeszłością człowieka i przyrody. Biorąc za przedmiot Bizancjum, podejmuję się wprowadzenia do polskiego pisarstwa historycznego wizji przeszłości, która dotychczas była w nim słyszalna bardzo słabo — interdyscyplinarnej historii środowiskowej. Na przykładzie dziejów Cesarstwa Wschodniorzymskiego staram się pokazać, co może wynikać z połączenia z sobą kilku różnych podejść do badania związków człowieka z przyrodą w przeszłości. Z jednej strony, czerpię moją inspirację z europejskich i amerykańskich tradycji historiograficznych, które w ostatnim stuleciu podejmowały tematykę społeczno-przyrodniczą. Z drugiej strony, wychodzę poza pole badań historycznych, sięgając po podejścia teoretyczne i przede wszystkim dane źródłowe pochodzące z nauk przyrodniczych, takich jak geologia, paleoekologia czy paleoklimatologia. Ze względu na to zadaniem tej książki jest w równym stopniu krytyczne przedstawienie stojących u jej źródeł tradycji historiograficznych oraz metodologii poszczególnych nauk, na których się opiera, jak wprowadzenie nowych ustaleń do wiedzy o historii Cesarstwa Wschodniorzymskiego. Średniowieczni Rzymianie i przyroda jest zatem pracą z pogranicza historii i nauk przyrodniczych. Odzwierciedla to podział książki na dwie części: pierwsza jest autorskim wprowadzeniem do historii środowiskowej rozumianej jako interdyscyplinarny kierunek badań na styku historii i przyrodoznawstwa, drugą pokazuje, jak można zastosować to podejście do konkretnego przykładu, jakim są dzieje średniowiecznego Cesarstwa. (Ze „Wstępu”)