Monografia łączy elementy biografii historycznej z analizą spuścizny pisarskiej tytułowego bohatera. A bohater ów – Stefan Buszczyński (1821–1892) – to wręcz modelowy reprezentant drugiego pokolenia romantyków polskich. Wychowany w klimacie kultu dla dążeń niepodległościowych, w czasie wojny krymskiej konspirował przeciw carskiemu zaborcy, w roku 1863 był powstańczym naczelnikiem powiatu mohylowskiego na Podolu, później zaś stał się emigrantem politycznym, by wreszcie pod koniec życia osiąść w autonomicznej Galicji, w Krakowie.

Jako znany swego czasu publicysta, był Buszczyński – w epoce pozytywistycznych wezwań do zamknięcia „wszystkich naszych życzeń i nadziei w pracy cywilizacyjnej” (słowa Aleksandra Świętochowskiego) – żarliwym obrońcą i propagatorem orientacji romantyczno-niepodległościowej. Wilhelm Feldman nazwał go „ostatnim romantykiem starej demokracji”. Europejski rozgłos zdobyła wydana przez Buszczyńskiego w Paryżu książka La Décadence de ľEurope (Upadek Europy), w której autor zaprezentował bardzo interesującą – godną i dziś uwagi – wizję Europy wolnych i zjednoczonych narodów.